Regionaal Landschap Schelde-Durme

In de valleien van Schelde, Durme en Dender zijn knotbomen alomtegenwoordig. Knotwilgen, knotpopulieren en knotelzen vinden we veel langs waterlopen, maar ook rond weiden en akkers op iets hoger gelegen gronden komen ze nog veel voor.

Onze streek kent ook veel houtkanten. We zien vooral veel smalle houtkanten van zwarte els (“elzenkantjes”) maar ook wat bredere, soortenrijke houtkanten met hier en daar een overstaande boom zoals een opgaande zomereik, vaak overgebleven of aangeplant bij een ruilverkaveling.

Oude hakhoutbosjes vinden we in onze regio veelal in de buurt van historische nederzettingen. Vaak heeft de mens er de toegankelijkheid en de houtproductie verbeterd door ingrepen in de waterhuishouding, b.v. met een systeem van grachten en rabatten.

Wil je meer weten over Regionaal Landschap Schelde-Durme? Kom ons dan hier ontdekken!

Knotbomen komen in aanmerking zodra de takken minstens 5 jaar oud zijn. De knotter mag alles wat hij als brandhout beschouwt gratis meenemen. De aanbieder staat in voor het opruimen van het snoeihout, dat op een afgesproken plaats wordt gestapeld door de vrijwilligers. De opdrachten worden vroeg in de herfst verdeeld, als je je hout aanbiedt vòòr 15 oktober is de kans groter dat jouw bomen deze winter geknot worden. Bied je het hout later aan, dan kan het aanbod doorgeschoven worden naar het volgende knotseizoen. Hoe dan ook is er nooit een garantie dat jouw bomen geknot kunnen worden, dit hangt altijd af van de beschikbare vrijwilligers in jouw regio.

Het snoeihout kan je gemakkelijk verwerken op je eigen perceel, op die manier sluit je de kringloop;

• In een takkenril of takkenwal kan je heel wat snoeihout kwijt, dit is bovendien een nuttige manier om een afscheiding te maken in je tuin of tussen twee weides èn een ideale schuilplaats voor egels, padden, broedende vogels, enz. Ook verschillende soorten insecten hebben baat bij zo’n takkenhoop.
• Door het fijne snoeihout te vlechten in een vlechtwand maak je je eigen tuinscherm of tuinschutting.
• Een wilgenhut vlechten is leuk om met en voor kinderen te doen.
• Je kan het snoeihout ook verhakselen en gebruiken als mulch, wat planten helpt om droogteperiodes te overbruggen. Sommigen veehouders gebruiken fijn verhakselde takken als alternatief voor stalstro.

Houtaanbieder en knotter spreken af wanneer er geknot wordt, welke toegang tot het terrein gebruikt wordt en waar de takkenhopen voor het snoeihout komen. Meer info over hout aanbieden in de handleiding voor houtaanbieders via deze link of onderaan deze pagina.

Knotten in een knotteam? 

De meeste knotters werken in een team met vrienden en/of familieleden. Heb je nog geen knotteam? RLSD kan je in contact brengen met andere kandidaat-knotters om mee samen te werken, contactgegevens vind je onderaan deze pagina. Je knotteam registreer je op Goed Geknot, zodra dat gebeurd is kan jouw team knotaanbiedingen krijgen. Meer info hierover vind je in de handleiding via deze link of onderaan deze pagina. 

Voor de veiligheid en de verzekering is het vereist dat elk team uit minstens 2 personen bestaat. Ook voor de verdeling van het werk is het handig als je met minstens 2 of 3 personen bent. Eén persoon kan als ‘hoogtewerker’ in de knotboom de takken afzagen. Een tweede persoon kan op de grond de lange takken verder afkorten en onttakken. Nog een ander teamlid kan ondertussen het brandhout en het fijnste hout afvoeren.

Voor de verdeling van het knotwerk onder de knotteams houden we rekening met:

• Afstand tussen locatie van de knotbomen en de woonplaats van de knotter(s)
• Risico’s van specifieke knotwerken en de ervaring van de knotteams
• Een ‘billijke’ verdeling van het werk en hout onder de kandidaat-knotters. Gemiddeld kunnen we elk knotteam om de 2 jaar werk en hout bezorgen. Het komt echter voor dat vraag en aanbod van werk en hout niet in evenwicht zijn in een aantal gemeenten.

RLSD organiseert jaarlijks een ontmoetingsmoment voor alle knotters. Tijdens zo’n bijeenkomst wordt er kennis uitgewisseld over technieken en materiaal, worden de knotteams op de hoogte gebracht van belangrijke nieuwigheden en kunnen vrijwilligers met elkaar kennismaken.

Opleiding tot knotter / houtzoeker

Knotten is een risicovolle activiteit. Daarom vragen we dat alle knotters grondig voorbereid en opgeleid zijn. Indien je graag als knotter aan de slag wil gaan, dien je zelf in het bezit te zijn van het nodige gereedschap, materieel en veiligheidskledij om de werken veilig te kunnen uitvoeren. Maar er is ook veel kennis en praktijkervaring vereist.

Wie een getuigschrift kan voorleggen van Inverde, Bosgroep, etc. van een opleiding ‘knotten’ of ‘veilig werken met een kettingzaag’ heeft vaak al voldoende technische ‘bagage’ om aan de slag te gaan.

Voor nieuwe (kandidaat-) knotters organiseert RLSD jaarlijks een uitgebreide cursus ‘Veilig knotten met de kettingzaag’. Neem zeker contact op als je graag wil deelnemen aan zo’n cursus, de contactgegevens vind je onderaan deze pagina. De cursussen gaan door in nieuwe gemeenten die toetreden tot RLSD, of anders zoveel mogelijk in het centrum van het RLSD werkingsgebied om deelname voor iedereen bereikbaar te maken.

Veiligheid

Een eerste gouden regel is: werk nooit alleen! Zorg dat je een EHBO-kit in de buurt hebt en een GSM (met verbinding!) om hulp in te roepen bij een ongeval en parkeer je auto vertrekkensklaar. Het correct gebruik van materiaal en veiligheidskledij is ten alle tijde aangeraden, tijdens het werken met de kettingzaag draag je ten minste:

• een veiligheidsbril of beschermend vizier
• gehoorbescherming die aangepast is aan het geluidsniveau van de zaag
• een helm (combihelmen met beschermend vizier in gaas en gehoorbescherming zijn zeer handig)
• een zaagbroek
• goed passende handschoenen
• veiligheidsschoenen met veiligheidsneus, zaagbescherming en voldoende profiel
• goed aansluitende kleding met voldoende ventilatie en opvallende kleur

Verzekering  

De knotters zijn verzekerd voor lichamelijke ongevallen via de vrijwilligersverzekering van RLSD. Opgelet: breng bij een ongeval RLSD altijd de eerstvolgende werkdag op de hoogte! Materiële schade veroorzaakt bij de werkzaamheden is altijd ten laste van de houtzoeker. Voor de veiligheid en de verzekering is het vereist dat elk team uit minstens 2 personen bestaat. Helaas gebeuren er nog elke winter ongevallen tijdens het knotten, ook bij ervaren knotters. Mocht er zich ondanks alle voorzorgen toch een ongeval voordoen, dan kan de andere persoon de hulpdiensten contacteren.

Alle knotaanbiedingen worden verdeeld via www.goedgeknot.be. Zowel de houtaanbieder als het knotteam registreert zich via deze website. Zodra een opdracht wordt toegewezen aan een knotteam krijgt zowel houtaanbieder als houtzoeker hier een automatische melding van via e-mail. De houtzoeker geeft de vordering van de opdracht aan via zijn status bij de opdracht. Meer info hierover in de handleidingen onderaan deze pagina.

Contacteer Sebastien Leys via Sebastien@rlsd.be

Meer lezen?   Brochure ‘Knotbomen, knoestige knapen’   -   Hoe maak ik een takkenril?   -   Hoe maak ik een vlechtscherm?   -   Hoe maak ik een wilgenhut?